Weging van het waterbelang bij ruimtelijke plannen - kopie

Heeft u als projectontwikkelaar, adviesbureau, ondernemer, particulier of gemeente een nieuw plan dat niet past in het bestemmingsplan of omgevingsplan voor een landelijk of stedelijk gebied? Bijvoorbeeld voor één of meerdere woningen of bedrijven op een plaats waar dit nu niet kan volgens het omgevingsplan? Dan krijgt u bijna altijd te maken met waterbelangen en is weging van het waterbelang aan de orde.

Wat deze weging betekent? Dat u onderzoekt wat de gevolgen van uw plan voor het water zijn. Denk bijvoorbeeld aan het voorkomen van wateroverlast en van vervuiling van oppervlaktewater. U maakt in overleg met het waterschap afspraken hoe u zorgt dat het watersysteem op orde blijft. Het waterschap weegt uw plan op de thema's Waterveiligheid, Voldoende water en Schoon water. Belangrijk is dat u zo vroeg mogelijk in dit proces met het waterschap in gesprek gaat over uw plan in ons beheergebied.

Waarom een weging van het waterbelang?

De weging van het waterbelang is vastgelegd in de Omgevingswet en volgt de Watertoets op. Het is één van de instrumenten om in een ruimtelijk plan de belangrijkste wateraspecten en de gevolgen daarop in beeld te brengen. Door veranderingen in het klimaat en maatschappelijke veranderingen zijn er veel plannen in de fysieke leefomgeving. Denk hierbij aan de uitdaging om genoeg woningen te bouwen, wegen en fietspaden op orde brengen, te kunnen recreëren, en bieden van ruimte aan de natuur en water. Het wegen van waterbelangen is nodig om bij de inrichting van onze ruimte rekening te houden met het veranderende klimaat en de gevolgen voor het beheer van onze watersystemen. Zodat we ook in de toekomst een robuust watersysteem hebben.

Met behulp van de weging van het waterbelang kunnen initiatiefnemer, gemeente en waterschap samen eenvoudig bepalen welke wateraspecten van belang zijn in een nieuw plan. De omvang (of grootte?) van de gevolgen van het nieuwe plan voor het watersysteem bepalen hoe uitgebreid de procedure (stappen) voor de weging doorlopen moet worden. Er zijn drie soorten procedures:

Geen waterschapsbelang: het plan gaat alleen om een functiewijziging. In de waterparagraaf van het ruimtelijk plan neemt de initiatiefnemer op dat het plan geen wateraspecten raakt en geen wateradvies van het waterschap nodig is.
Korte procedure: het plan past binnen de uitgangspunten van het waterschap. U kunt een standaard waterparagraaf (opzet met basisteksten over de wateraspecten en weging van het waterbelang) ontvangen van het waterschap. Deze neemt u over en werkt de voor het plan relevante wateraspecten verder uit. De eerste versie van de waterparagraaf wordt vervolgens door het waterschap van een wateradvies voorzien.
Normale procedure: er zijn grote gevolgen en/of meerdere wateraspecten van belang. De initiatiefnemer overlegt met het waterschap om tot maatwerkoplossingen te komen. De initiatiefnemer brengt opties in beeld en onderbouwt keuzes waarmee negatieve gevolgen voor het watersysteem en -beheer voorkomen worden.

We adviseren initiatiefnemers om voordat de gemeente de ruimtelijke procedure start om het nieuwe plan mogelijk te maken, een digitale watertoets uit te voeren en deze informatie te verwerken in een eerste versie van de waterparagraaf. Hier vindt u de structuur van de waterparagraaf van Waterschap Zuiderzeeland. Door de eerste versie van de waterparagraaf te delen met het waterschap via waterbelang@zuiderzeeland.nl. Of door contact op te nemen met de adviseurs ruimtelijke ontwikkelingen en water, kunnen we in een vooroverleg deze samen verder afstemmen.

Hoe ziet het ruimtelijke planproces eruit?

Waterbeheerders hebben bij nieuwe plannen die invloed hebben op de fysieke leefomgeving de rol van adviseur aan de persoon of organisatie die de plannen heeft (de initiatiefnemer) én aan het bevoegd gezag (dit is de organisatie, het bestuursorgaan, die beslist over de aanvraag. Vaak is dit de gemeente).

De gedachte van de Omgevingswet is dat een participatietraject wordt opgestart voordat een plan uitgewerkt wordt. Iedereen die met het plan te maken heeft wordt dan zo vroeg mogelijk betrokken. Zodat vanuit allerlei aspecten die van invloed zijn bijgedragen wordt aan een goede uitwerking van het plan. Het waterschap is daarbij bijna altijd een belangrijke partij. Daarom vragen wij initiatiefnemers om zo vroeg mogelijk wateradvies in te winnen bij ons: het liefst al vóórdat de korte of normale procedure van toepassing is. Dit zorgt namelijk voor een snellere afhandeling later in het proces. Hieronder zijn in het kort de stappen beschreven die een nieuw plan doorloopt in de ruimtelijke procedure volgens de Omgevingswet:

Informeel overleg (verkennend gesprek/contact)
Een gemeente of initiatiefnemer kan al vroeg (voordat het plan officieel in procedure gaat) contact opnemen met het waterschap over een gewenst ruimtelijk plan, bijvoorbeeld door het invullen van Het wateradvies (eerst digitale watertoets) of het plannen van een overleg. Zo kunnen wij adviseren over hoe u rekening houdt met de wateraspecten.
Intake- en/of omgevingstafel
Via de gemeente adviseren wij - en andere betrokken partijen - over nieuwe initiatieven waarvan nog niet zeker is of een formele ruimtelijke procedure gestart zal worden. De intaketafel is een kort onderzoek door alle betrokken partijen over het initiatief of men dit wil (wenselijkheid) en een eerste inschatting of het kan worden uitgevoerd (haalbaarheid). Daarna wordt eventueel nog aan een omgevingstafel een gezamenlijke keuze gemaakt door initiatiefnemer, betrokken partijen en gemeente over het initiatief.
Tussenstap: Afstemming over waterparagraaf
Als besloten wordt dat een nieuw initiatief haalbaar en wenselijk is, wordt het plan verder uitgewerkt door de initiatiefnemer. Het waterschap wil graag al in deze fase met de initiatiefnemer meedenken en een eerste versie van de waterparagraaf afstemmen. Het is namelijk belangrijk dat alle van toepassing zijnde wateraspecten die horen bij de thema’s Waterveiligheid, Voldoende water en Schoon water worden gewogen. Hiervoor zijn specialisten vanuit verschillende vakgebieden nodig en dat vraagt tijd. Het voordeel hiervan is dat de officiële ruimtelijke procedure die nodig is om een plan uit te kunnen voeren voor de weging van de waterbelangen dan sneller doorlopen kan worden. Ook vragen maatregelen voor water vaak ruimte waardoor het makkelijker is om dit zo vroeg mogelijk in te passen in het plan.
Behandelfase formele ruimtelijke procedure
Nadat een nieuw initiatief is besproken op de intake- en/of omgevingstafel en daar besloten is om het plan verder uit te werken, volgt de behandelfase. Deze fase is de start van een officiële ruimtelijke procedure. Het nieuwe initiatief wordt door de initiatiefnemer en gemeente vertaald in een aanvraag voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) of een (wijziging van het) omgevingsplan.
De waterparagraaf is een verplicht onderdeel in BOPA’s en omgevingsplannen. Deze werkt de initiatiefnemer uit en stemt het inhoudelijk af met het waterschap voor het krijgen van een positief wateradvies. Als betrokken partij adviseren wij namelijk het bevoegd gezag (vaak gemeente) over de uitgevoerde weging van de waterbelangen in de officiële ruimtelijke procedure.

Wat staat in de waterparagraaf?

Het resultaat van de weging van het waterbelang komt terug in de waterparagraaf van een ruimtelijk plan. Hierin staan de algemene kaders met daarin de belangrijkste wet- en regelgeving en beleid die van toepassing zijn. Maar ook een korte toelichting over de weging van het waterbelang en het type procedure dat doorlopen moet worden. Daarnaast zijn de thema’s Waterveiligheid, Voldoende water en Schoon water uitgewerkt voor het specifieke plan als ze van toepassing zijn. Hierdoor wordt de invloed van het plan op de omgeving en wateraspecten beschreven, net als de maatregelen die genomen gaan worden om negatieve invloeden te voorkomen.

Denk hierbij aan:

Welke invloed heeft de ruimtelijke ontwikkeling op de inrichting van het watersysteem?
Mag ik bouwen in of naast een waterkering (dijk) en is het mogelijk een kelder te maken?
Hoe ga ik om met het regenwater dat op het parkeerterrein bij een nieuw te bouwen appartementencomplex valt?
Hoe voorkom ik wateroverlast door toename verhard oppervlak, zoals bestrating en daken?
Hoe ga ik om met afvalwater uit mijn woning?
Hoe ga ik om met afvalwater uit mijn bedrijf?
Hoe voorkom ik dat de waterkwaliteit verslechtert of hoe kan ik die juist verbeteren?
Kan ik water uit het omliggende watersysteem gebruiken voor waterpartijen op mijn grondgebied?
Mag ik water lozen op het omliggende watersysteem?

De wateraspecten worden in de waterparagraaf van een buitenplanse omgevingsplan-activiteit (BOPA) of een (wijziging van het) omgevingsplan beschreven. Ze worden juridisch geborgd in de Regels en Verbeelding van het ruimtelijk plan.

Het waterschap wil meedenken vanaf het begin

We denken graag vanaf het begin van een idee mee! We vragen dan ook om uw plan met ons te bespreken voordat de officiële ruimtelijke procedure start. Dit kan op verschillende manieren:

Gebruik de tool Digitale watertoets: www.hetwateradvies.nl. We adviseren deze tool te gebruiken, want hiermee krijgt u inzicht in welke waterbelangen relevant zijn voor uw plan. En weet u welke onderwerpen u moet opnemen in de waterparagraaf. Het resultaat stuurt u aan ons door. Dat kan direct vanuit de tool (via een aanvraag om advies). Of u stuurt de gedownloade PDF (resultaat-check) eventueel met aanvullende informatie over het plan aan ons via waterbelang@zuiderzeeland.nl.
Stuur alle informatie die u over het plan heeft, liefst al met een voorlopige waterparagraaf, naar ons via waterbelang@zuiderzeeland.nl.
Deel het via de gemeente. Adviesvragen in het kader van de buitenplanse omgevingsplanactiviteiten (BOPA) en wijzigingen van het omgevingsplan worden namelijk door de gemeente via de samenwerkingsfunctionaliteit van het Digitale Stelsel Omgevingswet gedeeld met ons.

Eén van onze adviseurs ruimtelijke ontwikkelingen en water neemt vervolgens contact met u op.

Vervolg voor de initiatiefnemer

Voor een initiatiefnemer is het belangrijk om te weten dat een waterparagraaf met een positief wateradvies van het waterschap geen vergunning of goedkeuring van een melding is voor de uit te voeren activiteiten. Het kan nodig zijn om maatregelen te nemen om wijzigingen in de fysieke leefomgeving. Zodat het ruimtelijke plan uit kan worden gevoerd. Daarvoor is vaak een melding of vergunning van het waterschap nodig. Voor de wateraspecten gaat het hier om maatregelen om nadelige gevolgen voor waterstaatswerken en het oppervlaktewatersysteem te voorkomen. Denk hierbij aan nieuwe waterberging om de toename in verhard oppervlak te compenseren, een nieuw lozingspunt, een nieuwe lozing en een nieuwe dam en duiker (een buis onder een uitrit zodat een bestaande sloot niet wordt onderbroken).

De initiatiefnemer is verantwoordelijk voor het goed uitvoeren van de afgesproken maatregelen en het tijdig indienen van meldingen en/of vergunningaanvragen die hier eventueel voor nodig. Meer informatie is te vinden op onze pagina over vergunningen.

Heeft u vragen over de weging van het waterbelang?

Dan kunt u een e-mail sturen naar waterbelang@zuiderzeeland.nl of bellen met nummer 0320-274 911.

Vragen of opmerkingen?

Neem contact op.