Handhaving

Bestuursrechtelijke instrumenten

Last onder dwangsom

Dit instrument wordt bij voorkeur als eerste ingezet door het waterschap. De last onder dwangsom houdt in dat een overtreder eerst een brief ontvangt, waarin staat dat het waterschap het voornemen heeft om een last onder dwangsom op te leggen. De overtreder krijgt de gelegenheid om hierop te reageren en kan zijn bedenkingen (zogenaamde zienswijze) indienen. Ook wordt in de brief aangegeven vóór welke datum de overtreding moet zijn hersteld. Op basis van de tweede inspectie en de eventuele zienswijze besluit het waterschap vervolgens of de last onder dwangsom opgelegd gaat worden of niet. Als dit wel gebeurt, ontvangt de overtreder een tweede brief. De overtreder krijgt opnieuw de gelegenheid om de overtreding binnen een vastgestelde termijn (zogenaamde begunstigingstermijn) te herstellen. Ook kan de overtreder een bezwaarschrift indienen en een zogenaamde voorlopige voorziening aanvragen. Met dat laatste wordt de last onder dwangsom geschorst totdat de rechter een uitspraak heeft gedaan. Is de overtreding niet voor de genoemde datum hersteld, dan verbeurt de overtreder een dwangsom. Dit betekent dat de overtreder op dat moment een geldbedrag verschuldigd is aan het waterschap (een soort boete). Dit is een terugkerende last, wat betekent dat de last per tijdseenheid of overtreding kan worden opgelegd als de overtreding blijft voortduren.

Voorbeeld: "Een overtreder krijgt een last onder dwangsom opgelegd. De overtreding moet vóór de schriftelijk vastgestelde termijn van bijvoorbeeld een maand hersteld zijn. Mocht dit niet het geval zijn, dan verbeurt de overtreder de genoemde dwangsom (geldbedrag) in de brief en zal dit geldbedrag aan het waterschap moeten betalen. De dwangsom wordt steeds opnieuw verbeurd, totdat:

• de overtreding is hersteld;
• het maximum van de dwangsom (geldbedrag) is bereikt."

Last onder bestuursdwang

Het waterschap kan in plaats van een last onder dwangsom ook een last onder bestuursdwang opleggen. Dit gebeurt meestal wanneer er sprake is van een overtreding waarbij spoedig ingrijpen is vereist. In dat geval herstelt het waterschap de overtreding door bestuursdwang toe te passen en worden de kosten hiervan op de overtreder verhaald. Voorbeelden hiervan zijn het beëindigen van een lozing en het verwijderen van afvalstoffen uit oppervlaktewater.

Bij een last onder bestuursdwang is de procedure hetzelfde als die bij de last onder dwangsom. Echter, als de overtreding niet voor de genoemde datum is hersteld, past het waterschap bestuursdwang toe. Dit betekent dat het waterschap aan een bedrijf opdracht geeft om (opruim)werkzaamheden uit te voeren. De kosten hiervan brengt het waterschap bij de overtreder in rekening. Een voorbeeld is dat het waterschap opdracht geeft aan een bedrijf om olie van het water af te zuigen.

In bepaalde spoedeisende gevallen kan direct een last onder bestuursdwang worden opgelegd zonder voornemen. De overtreder heeft dan niet de mogelijkheid om een zienswijze in te dienen, maar kan wel een bezwaarschrift indienen en een voorlopige voorziening aanvragen. Het waterschap kan bij zeer spoedeisende gevallen zelfs direct bestuursdwang toepassen. Voorbeelden van spoedeisende gevallen zijn calamiteiten en zeer ernstige overtredingen, waarbij direct gehandeld moet worden en uitstel geen optie is. In dat geval wordt vooraf geen waarschuwing gegeven en ontvangt de overtreder na de toepassing van bestuursdwang een brief van het waterschap. Deze laatste vorm van bestuursdwang wordt ook wel spoedbestuursdwang genoemd.

Intrekken vergunning

Ten slotte heeft het waterschap de mogelijkheid om een verleende vergunning in te trekken. Dit instrument is het uiterste redmiddel en kan worden ingezet als dwangsom en bestuursdwang niet hebben geholpen. Het intrekken van een vergunning kan alleen als:

• er in strijd met de verleende vergunning of de daaraan verbonden voorschriften wordt gehandeld of de wettelijke voorschriften waarop de vergunning betrekking heeft niet worden nageleefd;
• de verstrekte gegevens waarop de vergunning gebaseerd is, onjuist of onvolledig blijken te zijn, waardoor het waterschap de aanvraag op basis van de juiste gegevens anders zou beoordelen.

In beide gevallen krijgt de overtreder de gelegenheid om de overtreding alsnog binnen een vastgestelde termijn te herstellen.