Medicijnen

Heeft u medicijnen die over de datum zijn? Leeg oude flesjes niet in de gootsteen en gooi oude pillen niet in het toilet, maar breng ze terug naar de apotheek. Op die manier zorgt u ervoor dat chemische middelen niet in de sloot terecht komen.

Vissen en andere organismen hebben last van verontreiniging door medicijnen. Er kunnen verstoringen optreden zoals misvormingen, weefselbeschadiging en zelfs vissterfte. Daarnaast hebben drinkwaterbedrijven steeds meer last van medicijnresten in het oppervlaktewater. Zuiveren tot betrouwbaar drinkwater lukt wel, maar daar is steeds meer inspanning en techniek voor nodig. Landelijk is voor het ontwikkelen van die techniek 30 miljoen euro beschikbaar gesteld. Voorkomen is goedkoper en beter voor het milieu. Helpt u mee?

 

Hoeveel medicijnen komen in het riool terecht?

Via urine en ontlasting komt een groot deel van ingenomen medicijnen via de riolering bij de afvalwaterzuivering terecht. Dat is onvermijdelijk. Maar ook overgebleven medicijnen worden vaak door het toilet gespoeld; zo blijkt uit onderzoek. En dat is slecht voor het milieu en het waterleven. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) komen er in Nederland per jaar 140.000 kilo medicijnresten in het water terecht. De afvalwaterzuivering kan medicijnresten uit het rioolwater filteren, maar een deel komt alsnog in het oppervlaktewater terecht. Waterschappen onderzoeken we medicijnresten nog beter uit het afvalwater kunnen halen.

 

Onderzoek met partners

Met name de verspreiding van medicijnresten via de afvalwaterzuiveringen blijkt belangrijk. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Unie van Waterschappen en de VEWIN (de koepelorganisatie van de drinkwatermaatschappijen) zijn in 2017 gestart met een onderzoek. In totaal is vanuit het kabinet 30 miljoen euro vrijgemaakt. Met het initiatief verkennen we samen alle partners in de medicijnketen (van producent tot gebruiker) of het noodzakelijk is om maatregelen te treffen, welke maatregelen genomen kunnen worden en wat de kosten hiervan zijn.

Internationale samenwerking Medicijnen Uit Water

Waterschap Zuiderzeeland doet mee in het Interreg onderzoek ‘Medicijnen Uit Water’ (Meduwa). Het Meduwa project ontwikkelt oplossingen die verontreinigingen door medicijnen in oppervlaktewater verminderen of voorkomen.

Samenwerken

Interreg staat voor een samenwerkingsverband van 27 Nederlandse en Duitse bedrijven, universiteiten, ziekenhuizen, overheid en particuliere organisaties. Zij bekijken verontreinigingen door medicijnen en multiresistente bacteriën in bodem, water en voedsel. Hiervoor wordt het stroomgebied van de rivier de Vecht onderzocht. De Vecht stroomt vanuit Duitsland via Overijssel Nederland binnen. Dit is dan ook de aanleiding voor de internationale samenwerking.

Inhoud

Het project is opgedeeld in verschillende werkpakketten. Zuiderzeeland werkt mee aan het werkpakket WIS (Watershed information system). Dit is een model over het stroomgebied en brengt informatie over de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlaktewater samen. Het waterschap krijgt zo informatie over bronmaatregelen en tevens inzicht in tools om de vertaling te kunnen maken van lozingen naar effecten in het oppervlaktewatersysteem. Het waterschap deelt in dit project onderzoeksresultaten van medicijn metingen uit de zuivering en nazuivering van een helofytenfilter (een natuurlijk waterzuiveringssysteem).

Meer informatie over het project is te vinden op www.meduwa.eu.

 

Wat doet Zuiderzeeland?

Onderzoek in welke wateren de problemen het grootst zijn

Inmiddels onderzoekt Waterschap Zuiderzeeland samen met andere waterschappen in de omgeving in hoeverre medicijnresten uit het afvalwater te zuiveren zijn. De resultaten hiervan zijn eind 2018 bekend.

Onderzoek naar medicijnresten in IBA's

De problematiek van medicijnresten speelt ook in het buitengebied. Medicijnresten komen via septic tanks of IBA’s in het oppervlaktewater terecht. In 2017 heeft het waterschap een onderzoek afgerond naar de aanwezigheid van medicijnresten in IBA’s. De resultaten laten zien dat concentraties in IBA-effluent hoger zijn dan in effluent van AWZI’s. Omdat de IBA’s in het landelijk gebied ver uiteen liggen, blijven de milieurisico’s voor het oppervlaktewater beperkt tot de sloten in de directe omgeving van de IBA’s. Bij een grotere bebouwingsgraad - dichtheid van IBA’s - zijn wel milieurisico’s te verwachten.

Onderzoek naar diergeneesmiddelen in mest en in het oppervlaktewater

Er komen ook diergeneesmiddelen in het oppervlaktewater terecht, hoofdzakelijk uit mest via afstroming. Over de hoeveelheid die in oppervlaktewater terecht komt is op landelijk niveau weinig bekend. Het waterschap heeft een kleinschalig onderzoek uitgevoerd naar diergeneesmiddelen in mest en in oppervlaktewater. In mestmonsters zijn weliswaar middelen aangetoond, maar niet in het oppervlaktewater. Omdat het tijdens de bemonsteringsperiode in het voor- en najaar van 2016 en 2017 erg droog was, was de uit- en afspoeling beperkt. Daarom is in 2018 is een breder onderzoek uitgevoerd naar diergeneesmiddelen, met lagere rapportagegrenzen. De resultaten laten zien dat de diergeneesmiddelen in agrarisch gebied slechts in zeer lage gehaltes worden gevonden, ordegrootte van ng/l. Dit is een factor duizend lager dan de concentraties van humane geneesmiddelen die aangetroffen worden in de hoofdvaarten in Flevoland (invloed AWZI effluent).

Informeren

We voeren gesprekken met betrokken partijen, zoals apothekers om te onderzoeken welke maatregelen waar mogelijk zijn.