Informatiebijeenkomst 9 februari 2022 Versterking IJsselmeerdijk

Dit is inderdaad een zogenaamde maatgevende conditie bij het ontwerp van deze dijkversterking. Oftewel een windrichting waarmee we rekening houden, ook bij extreme omstandigheden met veel opstuwing en hoge waterstanden. Daar hebben we bij de Baaidijk ook goed naar gekeken en vooralsnog blijft de versterkingsopgave voor dit deel van de IJsselmeerdijk relatief klein. De dijk is hier hoog en stevig genoeg. Het gaat bij de Baaidijk vooral om het versterken van de dijkbekleding aan de buitenzijde: de stortstenen, de zetstenen en het asfalt (beheer-/fietspad) op de dijk.

Die keuze moeten we nog maken. We betrekken nu in de verkenningsfase al zo goed mogelijk de kennis uit de markt en willen dat ook in de planuitwerkingsfase doen. Over het vroegtijdig betrekken van een aannemen verwachten we de komende maanden een beslissing te nemen.

Bij de kansrijke alternatieven was de vooroever in eerste instantie inderdaad duurder. Waarom dit alternatief nu qua investering goedkoper uitvalt, komt omdat wij het ontwerp hebben aangepast. In het huidige ontwerp is een vooroeverdam opgenomen. In het oorspronkelijke ontwerp gingen wij ervan uit dat wij een soort van strand tegen de dijk gingen aanleggen. Daar is enorm veel zand voor nodig (wat veel kost), ook omdat dit weer deels afspoelt bij stormachtig weer. Daarom hebben het ontwerp aangepast met een zogenaamde langsdam die dit zand als het ware opsluit, waardoor ook minder zand nodig is. Wat ook meespeelt is dat we bij de eerste ramingen aan de voorzichtige kant zaten vanwege de vele onzekerheden bij dit alternatief. Nu we verder in het ontwerpproces zitten, krijgen we een scherper beeld van hoe zo'n vooroever het beste kan worden aangelegd in onze situatie.

In het noorden bij dijkvak 1 en 2 is de vooroever zo'n 60 meter breed en inclusief vooroeverdam ga je dan zeker 70 meter het IJsselmeer in. Deze breedte is nodig om aan de waterveiligheidsopgave te voldoen. In dijkvak 3 is het mogelijk om de vooroever iets minder breed te maken, zo'n 40 meter. Er zijn andere voorbeelden, zoals bijvoorbeeld de Houtribdijk die een vooroever heeft. Deze is wel iets anders vormgegeven, deels met een dam en deels met een aflopend strand (is daar makkelijker te realiseren omdat het water daar minder diep is). Daarnaast zijn er ook nog andere voorbeelden in Nederland, zoals bij de versterking van de Markermeerdijk tussen Hoorn en Amsterdam.

We gaan uit van meerpeilstijging van het IJsselmeer. We ontwerpen de dijkversterking voor de komende vijftig jaar en houden daarbij rekening met een peilverhoging van 30 cm, zoals in het huidige peilbesluit is opgenomen. Met het vooroeveralternatief is het wel relatief eenvoudig om aanpassingen in de toekomst te doen, mocht het peilverhoging in de komende tientallen jaren toch hoger worden.

Op dat deel van de dijk is voldoende ruimte, vanwege de grote binnenberm die daar ligt. De versterking blijft nog binnen het gebied van de kwelsloot die daar ligt en dat betekent dat de zonnepanelen niet verplaatst hoeven te worden. 

Dat is wel onze intentie. Dit is een gevoelig onderwerp. We hebben dit in beeld en weten dat dit een probleem kan vormen, kortom we nemen dit sowieso mee in de contractvorming. Verschil tussen de wetgeving en de zorgplicht die je als overheid hebt. Daartussen zit een leemte. Bij de meeste projecten in het land waarbij dit speelt, is wel voldaan aan de wetgeving voldaan. Toch zijn daar situaties ontstaan die je achteraf vanuit je zorgplicht liever had willen voorkomen. Voor ons dus een belangrijk aandachtspunt bij onze doelstelling om zo min mogelijk primaire grondstoffen te gebruiken. We willen er echt voor waken dat daarbij verontreinigingen ontstaan. We houden ons daarbij overigens ook aanbevolen voor ideeën en oplossingen om dit te voorkomen.

Dat is een hele gedetailleerde vraag, daar kunnen we nu nog geen antwoord op geven. We zitten met de vooroever in een Natura 2000 gebied, dus daarin is niet alles mogelijk. We nemen deze wens wel mee in de verdere planuitwerking.

Dat is typisch een vraag die we nu verder gaan uitzoeken. Een vooroever trekt extra natuur aan en hoe we daarmee omgaan, is een vraag voor de planuitwerkingsfase.

Onderhoud aan de vooroever kan ook in delen plaatsvinden, zodat er altijd delen zijn waar fauna naar kan uitwijken. Daarnaast kunnen we kijken in welk seizoen we het beste onderhoud kunnen uitvoeren (bijvoorbeeld niet in paaitijd van vissen of broedseizoen van vogels). Daarnaast kan het aanvullen van zand op allerlei verschillende manieren worden gedaan, dus ook op dat deel van het onderhoud kunnen we de verstoringen beperken.

Het is zo dat dit moeilijk te voorspellen is. Bij veel stormen kan dit eerder nodig zijn, maar het kan ook meevallen dat we pas na twintig jaar groot onderhoud moeten plegen. We hebben dit met modellen onderzocht en eens per tien jaar lijkt op dit moment het meest waarschijnlijk. In de planuitwerkingsfase gaan we dit nog verder onderzoeken. 

Wat in ons geval gunstig is, is dat de vooroever grotendeels onder water water ligt (-1 m NAP). Daardoor hebben we veel minder last van afwaaiing ten opzichte van bijvoorbeeld de Markerwadden.

Daar hebben we al over nagedacht. We moeten op een aantal plekken de vooroever gaan aansluiten op een vierkante of binnenwaartse dijkversterking. We denken dat te gaan doen met strekdammen. Dit zijn dammen die haaks op de dijk staan en daarmee kunnen we het zand van de vooroever gaan opsluiten. Dat moeten we dan wel zo doen dat de versterkingsopties deels overlappen, zodat het geheel vloeiend in elkaar overloopt.

De overgangen worden zo ontworpen dat het geheel past bij het ruimtelijk kwaliteitskader dat wij voor deze dijk hebben opgesteld (waarbij de omgeving bij het opstellen hiervan ook heeft meegedacht).

Wij hopen het wel. Het is voor ons in ieder geval een bekende wens. Wij zijn hierover in overleg met de provincie om te kijken of we het onderhoudspad dat nu wordt gebruikt als fietspad toegankelijker kunnen maken en dit is een van de onderwerpen daarbij. Bovendien is dit ook een van de mogelijke plekken om iets extra's te doen voor recreatie langs de dijk.

Aanbod van zand is een aandachtspunt. Het zand wordt gewonnen in het IJsselmeer, ook als middel om vaargeulen op de juiste diepte te houden. Momenteel is er genoeg zand, maar dat moeten we wel in de gaten blijven houden. Door erosie komt er zand in het IJsselmeer terecht, waar het grotendeels naar verwachting net voor de voeroeverdam blijft liggen. Overigens kijken we bij de vooroever ook naar andere materialen dan zand. Als daar andere, 'schone' alternatieven voor zijn, dan hebben we wellicht minder zand nodig.

Er lopen geen schapen op deze dijk. We hebben na de versterking te maken met biodiversiteit en een aantal pachters en het is niet de verwachting dat er uiteindelijk schapen op de dijk komen.

Nee, met een vooroever is de dijkversterkingsopgave gerealiseerd, waardoor de bestaande dijk verhoogd hoeft te worden.