Update wettelijke regels voor bufferstroken en teeltvrije zones
Sinds vorig jaar is het wettelijk verplicht om bemestingsvrije bufferstroken langs het oppervlaktewater aan te leggen. Dit is een maatregel die de waterkwaliteit moet verbeteren. Doet u mee aan het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dan zijn bemestingsvrije én gewasbeschermingsmiddelenvrije bufferstroken - naast heel veel andere voorwaarden - verplicht. Teeltvrije zones kennen we al heel lang en dit is nog steeds wettelijk verplicht. In deze nieuwsbrief geven wij u een update.
Bufferstroken
Vanaf 1 januari 2024 staan de regels over bufferstroken langs het oppervlaktewater in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). In de bufferstrook mag u geen meststoffen gebruiken. Doet u mee met het GLB, dan moet u ook bufferstroken langs het oppervlaktewater aanleggen. In de bufferstrook mag u geen meststoffen én geen gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. De breedte van de bufferstrook in het Bal en het GLB is afhankelijk van het soort oppervlaktewater. In onderstaande tabel hebben wij dit overzichtelijk weergegeven.
| Soort oppervlaktewater | Breedte bufferstrook |
| Ecologisch kwetsbare waterlopen1 | 500 cm |
| KRW-waterlichamen2 | 500 cm |
| Niet of kort droogvallende waterlopen3 | 300 cm |
| Lang droogvallende waterlopen4 | 100 cm |
| Droge sloten en greppels5 | 0 cm |
1) Liggen niet in Flevoland.
2) Alle tochten, vaarten en provinciale hoofdvaarten.
3) Sloten die het hele jaar door of het grootste deel van het jaar water bevatten.
4) Sloten die in de zomer droogvallen en tenminste in de periode van 1 april t/m oktober droog staan.
5) Sloten en greppels die (bijna) altijd droog staan.
Langs sloten en greppels die (bijna) altijd droog staan hoeft u geen bufferstrook aan te leggen. Bijvoorbeeld langs een greppel tussen de weg en uw landbouwkavel.
Bufferstrook vanaf insteek
De bufferstrook begint bij de insteek van sloot, tocht of (hoofd)vaart. De insteek is het snijpunt van de raaklijnen van het schuine talud en het horizontale maaiveld (landbouwgrond). Bij een flauw talud, met een helling niet steiler dan 1:3, mag u de bufferstrook 1 meter vanaf de waterlijn meten. Alleen de getrapte taluds van vaarten en provinciale hoofdvaarten komen hiervoor in aanmerking.
Meer informatie over bufferstroken vindt u op de websites van RVO en het waterschap: www.rvo.nl/bufferstroken en www.zuiderzeeland.nl/bufferstroken.
Rol van het waterschap bij bufferstroken
Wij controleren en handhaven alleen op bemestingsvrije bufferstroken vanuit het Bal, als er sprake is van een mestlozing in het oppervlaktewater. Voor wat betreft de bemestingsvrije én gewasbeschermingsmiddelenvrije bufferstroken vanuit het GLB heeft het waterschap géén controlerende taak.
In het najaar van 2023 hebben wij een dataset met classificatie van de watergangen (soort oppervlaktewater) in ons beheergebied bij RVO aangeleverd. Hiermee heeft RVO een nieuwe en verbeterde bufferstrokenkaart voor 2024 gemaakt.
Teeltvrije zones
Deze maatregel is al meer dan 20 jaar verplicht. In de teeltvrije zone mag u geen landbouwgewas of niet hetzelfde landbouwgewas als op de rest van het perceel telen. Bij grasland mag wel gras in de teeltvrije zone staan. Ook mag u in de teeltvrije zone geen meststoffen en geen gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. De teeltvrije zone begint bij de insteek van sloot, tocht of (hoofd)vaart en de breedte is afhankelijk van diverse factoren. In onderstaande twee tabellen hebben wij dit overzichtelijk weergegeven.
Neerwaarts bespoten gewassen
| Soort gewas | Breedte teeltvrije zone |
| Aardappelen, uien, bloembollen en bloemknollen, aardbeien, asperges, prei, schorseneren, sla, wortelen en vaste planten. | 150 cm 100 cm bij gebruik van 90% driftreducerende spuittechniek |
| Boomkwekerijgewassen, bijvoorbeeld vruchtbomen. | 150 cm 100 cm bij gebruik van 90% driftreducerende spuittechniek |
| Overige gewassen. | 50 cm |
Op- en zijwaarts bespoten gewassen
| Soort gewas | Breedte teeltvrije zone |
| Pit- en steenvruchten, bijvoorbeeld appels en peren. | 450 cm 300 cm bij gebruik van 90% driftreducerende spuittechniek of biologische teelt |
| Boomkwekerijgewassen, bijvoorbeeld laanbomen. | 500 cm |
Let op! Op het etiket van een gewasbeschermingsmiddel kan een bredere teeltvrije zone dan hierboven voorgeschreven zijn.
Geen teeltvrije zone
Bij neerwaarts bespoten gewassen hoeft u geen teeltvrije zone aan te leggen in de volgende drie situaties:
- Langs droogvallende sloten (zie definitie bij bufferstroken) en sloten en greppels die (bijna) altijd droog staan.
- Biologische teelt.
- Gebruik van een emissiescherm.
Controle door het waterschap
Wij zullen de controlerende taak voor teeltvrije zones blijven uitvoeren. De naleving in Flevoland is hoog. Mochten wij toch een overtreding constateren, dan zullen wij waarschuwend of handhavend optreden. Door de bredere bufferstroken verwachten wij weinig tot geen overtredingen te constateren.
Teeltvrije zone versus bufferstrook
In veruit de meeste gevallen is de teeltvrije zone smaller dan de bufferstrook en valt binnen de bufferstrook. Het kan voorkomen dat de teeltvrije zone breder is dan de bufferstrook. In alle situaties geldt dat u de grootste breedte moet aanhouden.
Harmonisatie van wettelijke regels
Regels over bufferstroken en teeltvrije zones zijn ingewikkeld en sluiten niet goed op elkaar aan. Dit maakt de uitvoerbaarheid voor u en de handhaafbaarheid voor controlerende instanties lastig. Daarom is de Rijksoverheid in 2023 gestart met het harmoniseren van deze wettelijke regels en de waterschappen zijn hierbij betrokken. Doel is om de geharmoniseerde regels op 1 januari 2026 in werking te laten treden.