Het belang van een goed watersysteem
Column Heemraad Jaap Lodders
Het is dit jaar precies 50 jaar geleden dat ik als kleine jongen met mijn ouders van een gemengd bedrijf in West-Brabant naar een akkerbouwbedrijf in Oostelijk Flevoland verhuisde. De herfst van 1974 was evenals de herfst van 2023 extreem nat met veel en langdurige regen. Daardoor was ook de oogst dat jaar niet gemakkelijk. Wat volgde, was een mooi voorjaar en de zomer van 1975 kenmerkte zich als één van de warmste en droogste tot dan toe.
Hoe anders was het dit jaar. Nadat het begin september vorig jaar ging regenen, is het tot begin juli vrijwel onafgebroken te nat geweest. Zelden was er een droge week en in het voorjaar was er veel sprake van water-
overlast. Veel regen in korte tijd, vaak ook nog op dezelfde plekken en dat nadat er al lange tijd veel water was
gevallen. Dit leidde tot hoge grondwaterstanden en op meerdere plekken tot wateroverlast. Ook op plaatsen waar dat eerder nooit was voorgekomen. In de 50 jaar dat ik in de polder woon, heb ik dat in het voorjaar nog nooit op deze manier en in deze mate meegemaakt. Dit zegt wat over de ernst van de situatie. Ook oudere boeren die ik heb gesproken, kunnen zich niet herinneren dat de situatie ooit zo uitzonderlijk is geweest.
Het bevestigt nogmaals het belang van een goed watersysteem. Elders in dit blad leest u hoe ons water-
systeem sinds het ontstaan van de polders is ingericht en wat het waterschap doet om het op orde te houden.
Iedere zes jaar toetsen wij of het watersysteem voldoet aan de provinciale normen voor wateroverlast, de
zogenoemde watersysteemtoets. In 2024 gebeurt dit opnieuw. De uitkomsten hiervan worden begin volgend
jaar bekend. Deze uitkomsten nemen we ook mee in de vraag of ons watersysteem voldoende toekomstbestendig is. We moeten continu zoeken naar oplossingen voor de uitdagingen, die we op ons af zien komen.
Begin juli ging ik met één van onze toezichthouders mee tijdens de zomerschouw. Schouwen is een taak die al
decennialang wordt uitgevoerd door waterschappen, ook door Zuiderzeeland. Het is goed te constateren dat veruit de meeste aangelanden hun sloten goed op orde hebben. Zeker in een jaar als 2024 waar veel van het watersysteem wordt gevraagd.
Het schouwbeleid van Waterschap Zuiderzeeland is opgesteld met als doel om de aan- en afvoer van water
optimaal te kunnen verzorgen. Dit beleid, bestaande uit regels voor het maaionderhoud van de watergangen en
de wijze waarop de schouw wordt uitgevoerd, is al jaren ongewijzigd. De werkprocessen van het schouwbeleid
zijn niet of nauwelijks aangepast aan nieuwe inzichten en mogelijkheden. Dat is de reden dat we dit jaar zijn gestart met een actualisatie van het schouwbeleid.
Doel van de actualisatie is dat het schouwbeleid beter bijdraagt aan het optimaal en toekomstbestendig
functioneren van het watersysteem, dat waar mogelijk de biodiversiteit wordt versterkt en dat het efficiënter
uitvoerbaar wordt. Innovatie, automatisering en digitalisering kunnen de verschillende werkprocessen
vergemakkelijken en zullen daarom ook worden meegenomen.
Daarmee moet het schouwbeleid een bijdrage leveren aan de doelen uit het Waterbeheerprogramma 2022-2027.
Er is in 50 jaar veel veranderd. Het optimaliseren en veranderen blijft doorgaan. Dit vraagt om een gezamenlijke
aanpak, ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid. Een goed functionerend watersysteem en veilige dijken
blijven de basis om in onze mooie polders goed te kunnen wonen, werken en leven.
Jaap Lodders, Heemraad Waterschap Zuiderzeeland